Duurzaamheid en Klimaat
“denken + doen – voelen = schaduw”
“Milieuvervuiling is de schaduwreactie van de natuur die de mens wijst op zijn tekort aan voeling met zichzelf en zijn sociale en ecologische omgeving”
‘Tien essays over klimaat en klimaatbeleid’ (RIVM/NOP 1998, Ger van den Munckhof)
Milieuvervuiling gaat niet alleen over lucht, water, bodem, planten, dieren, klimaat en biodiversiteit. De schaduw bestaat niet alleen ecologisch. Hij speelt ook in mensen en tussen mensen. De footprint manifesteert zich ook innerlijk (stress, burn-out) en sociaal (radicalisering, onrecht en geweld). De innerlijke, sociale en ecologische footprints zijn onderling verbonden.
Milieuvervuiling is een natuurlijk onderdeel van het leerproces van de mensheid. De natuur probeert zo de mensen te leren om zichzelf te leren kennen en hun passende plaats op de aarde in te nemen.
De milieubeweging is ontstaan als reactie op de milieuvervuiling. Stinkende rivieren leidden tot de bouw van rioolwaterzuiveringen. Het gat in de ozonlaag stopte het gebruik van drijfgassen. Smeltende poolkappen zetten de energietransitie in gang. Burn-out problemen brengen millennials dichter bij zichzelf. De ‘Black lives matter’ beweging zet discriminatie weer op de agenda. Het moet eerst pijn doen. Pas dan komt er inzicht en actie.
De natuur is duurzaam in zichzelf. Zij leidt ons door schade en schande van ego naar zelfkennis, van hybris naar ootmoed. Elke generatie weer opnieuw.
Deze stadswandeling plaatst duurzaamheid en klimaat in het bredere perspectief van het mens zijn en breekt een lans voor vertrouwen in de toekomst.